HƯỚNG DẪN ÔN TẬP MÔN SINH - TỐT NGHIÊP THPT QG 2025

 

Những thuận lợi và khó khăn trong công tác hướng dẫn học sinh ôn tập:

Về thuận lợi: Cùng với sự thay đổi của mục tiêu giáo dục, chương trình không còn quá chú trọng những kiến thức hàn lâm, trừu tượng và những bài toán khó, thay vào đó là những câu hỏi mang tính thực tiễn với nguồn ngữ liệu đa đạng và sinh động. Bên cạnh đó, cấu trúc và hình thức đề thi thay đổi, giảm thiểu hiện tượng “khoanh bừa” giúp giáo viên có thể đánh giá sát hơn năng lực của học sinh và cũng thấy rõ điểm mạnh, điểm yếu của từng học sinh để có phương án ôn tập cá nhân hóa.

Về khó khăn:

Phía học sinh: Một số học sinh quen học theo hướng giải bài tập với công thức quen thuộc và mang tính lặp lại, nên với hình thức thi mới, đòi hỏi học sinh phải có hiểu biết rộng, năng lực nền tảng tốt khiến cho một số học sinh chưa bắt kịp với phương thức ôn tập mới của giáo viên dẫn đến tâm lí “hoang mang”.

Phía giáo viên: Vì đây là năm đầu tiên nên việc giúp học sinh thích nghi với cách học và ôn tập mới cũng là một thách thức lớn. Hiện nay, với môn sinh học, các thầy cô giáo trên cả nước đang rất nỗ lực trong việc xây dựng ngân hàng câu hỏi với nguồn ngữ liệu phong phú nhưng bên cạnh đó có nhiều nội dung chưa được kiểm duyệt, học sinh sẽ không biết lựa chọn tài liệu tham khảo mang tính tập trung và trọng tâm.

Để việc ôn tập đạt kết quả cao:

Trước tiên đối với đề cương ôn tập, không chỉ đơn thuần là nội dung kiến thức mà cần chia ra các mức độ nhận thức, các năng lực cần đạt, các dạng câu hỏi theo hình thức ra đề thi mới và đặc biệt là những kiến thức, kĩ năng nền tảng như: kĩ năng đọc hiểu, tính toán, phân tích bảng số liệu, sơ đồ, biểu đồ hay đồ thị…

Qua phân tích ma trận đề minh họa của Bộ môn sinh học cho thấy, đề có hàng chục hình ảnh, sơ đồ biểu đồ, nội dung cần đọc cũng rất dài trong khi thời gian chỉ gói gọn trong 50 phút nên vừa phải nhanh vừa cần phải chính xác. Để làm được điều đó thì quá trình ôn tập của học sinh cũng cần thay đổi: không tập trung học những dạng bài quen thuộc mà cần ôn tập chắc chắn theo từng bước. Đầu tiên, học sinh cần hệ thống kiến thức những nội dung ôn tập theo hình thức tóm tắt các ý chính, sơ đồ tư duy sao cho phù hợp với phương pháp học của bản thân. Tiếp theo là làm các dạng câu hỏi mức độ nhắc lại lí thuyết chia theo nội dung kiến thức, sau đó có thể làm quen và luyện những câu hỏi của cùng một nội dung kiến thức nhưng hình thức ngữ liệu khác nhau. Sau mỗi chuyên đề lí thuyết cần làm bài kiểm tra để xem phần kiến thức, kĩ năng nào còn yếu thì tiếp tục luyện. Cứ sau mỗi chuyên đề ôn tập, bài kiểm tra nên có những câu hỏi ở phần nội dung vừa ôn tập, cộng dồn các phần nội dung đã ôn và làm một đề tham khảo theo cấu trúc đề minh họa để theo dõi sự tiến bộ về mặt điểm số và mức độ tự tin chắc chắn hay chưa chắc chắn với những nội dung nào, dạng câu hỏi nào…Riêng với phần câu hỏi đúng - sai, 4 ý hỏi được thiết kế theo 4 mức độ từ dễ đến khó, học sinh cần bình tĩnh để xác định mức độ từng ý để “ ra quyết định” với 3 ý ở 3 mức độ đầu trong khoảng thời gian ngắn và lối suy nghĩ đơn giản, tránh “phức tạp hóa vấn đề”, với ý mức vận dụng thường là một giải pháp hoặc tính toán nên cần nháp cẩn thận và dành nhiều thời gian hơn cho ý này. Học sinh nên lập bảng thống kê các điểm kiểm tra chuyên đề, điểm luyện đề tham khảo và nhật kí ghi nhanh lại những điều mình làm tốt và chưa làm tốt, phương hướng để cải thiện điểm số thì cần tập trung vào phần kiến thức kĩ năng nào (phần này kết hợp nhờ giáo viên chuyên môn đồng hành). Và cuối cùng là người học cần giữ sức khỏe và một tinh thần thật thoải mái để là bài thi đạt kết quả cao nhất.